بسم الله الرحمن الرحیم
? سالروز عروج ملکوتی روح پرفتوح امام خمینی را تسلیت عرض می‌کنم ?
دیروز در کانال «یک آیه در روز» و به مناسبت آیه «كانَ عَهْدُ اللَّهِ مَسْؤُلاً» مطلبی در مقایسه دو نگاه (که به پیروی از امام خمینی، شاید بتوان آنها را «اسلام ناب محمدی» و «اسلام آمریکایی» نامید) نوشته‌ام که به یاد آن احیاگر اسلام در ظلمات تاریخ، تقدیم می‌شود.
بحثی انسان‌شناسی درباره مسئولیت ، نقدپذیری و آزادی
انسانها دو گونه جهان‌بینی دارند:
?برخی اساساً خود را «مسئول» می‌بینند؛ در نگاه آنها به زندگی، سوال‌هایی وجود دارد که باید برای آنها پاسخی تدارک ببینند تا به زندگی مناسب دست یابند.
اقتضای چنین نگاهی آن است که انسان نقدپذیر باشد؛ زیرا این سوالات را قرار نیست که صرفا در دنیا پاسخ دهد، بلکه پاسخی که قرار است آماده کند، پاسخی در روز قیامت است؛ و لذا هر مقدار که افکار و اعمالش در دنیا نقد شود و پاسخ‌هایش مورد موشکافی قرار گیرد، وی را برای پاسخگویی در آخرت آماده می‌کند.
این نقدپذیری، که لازمه «مسئول بودن» (مورد سوال قرار گرفتن) است، بقدری در نگاه دینی اهمیت دارد، که از انسان خواسته شده که نه‌تنها نقد دیگران را همچون هدیه‌ای پذیرا باشد (أَحَبُّ إِخْوَانِي إِلَيَّ مَنْ أَهْدَى إِلَيَّ عُيُوبِي: دوست‌داشتنی‌ترین بردرانم کسی است که عیب‌هایم را به من هدیه دهد؛ کافي، ج۲، ص۶۳۹)؛ بلکه حتی منتظر نماند تا دیگران وی را نقد کنند: خودش نیز هر روز «محاسبه نفس» داشته باشد و اعمال روزانه خود را مورد سوال و نقد قرار دهد و در اصلاح خود بکوشد.
?در مقابل، تلقی لیبرالیستی (اصالت آزادی) قرار دارد که در این منظر، هیچ سوال اساسی‌ای برای انسان مطرح نیست، که انسان خود را موظف به پاسخگویی آن ببیند؛ لذا هیچ هدفی هم برای انسانها در کار نیست و هیچکس حق ندارد درباره درست یا نادرست بودن شیوه زندگی انسانها قضاوت کند
و تنها چیزی که ارزش دارد این است که انسانها رها شوند که هرکس هر کاری دلش می‌خواهد انجام دهد.
▪️البته به خاطر اینکه زندگی اجتماعی از هم نپاشد، از همه خواسته می‌شود که در دلخواه‌هایشان ضرر نزدن به دیگران را رعایت کنند؛ آن هم نه از این جهت که در مقابل این ضرررسانی «مسئول»اند؛ بلکه صرفا از منظری سودجویانه: «اگر تو به دیگران ضرر بزنی، دیگران هم به تو ضرر می‌زنند و در مجموع همه ضرر می‌کنیم؛ پس توافق کنیم که به هم ضرر نزنیم».
پس،
این نگاه، انسان را نه در برابر خدا «مسئول» می داند و نه در برابر انسان‌های دیگر، و به همین جهت است که منطق آنها در «ضرر نزدن به دیگران» تنها در موضع ضعف به کار می‌آید؛ یعنی اگر جایی قدرت داشته باشند که «ضرر بزنند اما ضرر نبینند»، براحتی به تجاوز و … اقدام می‌کنند و به همین جهت است که بزرگترین داعیه‌داران حکومت‌های لیبرالیستی، مانند آمریکا، خود را در تجاوز به کشورهای دیگر، به هیچ‌جا پاسخگو نمی‌بینند.
دقت در این نکته نشان می‌دهد که شعار «نقدپذیری» از جانب لیبرالیستها نیز شعاری توخالی است؛ زیرا وقتی تنها معیار هرکس، دلخواه‌های شخصی او باشد، چه ضابطه‌ای می‌ماند که کسی دیگری را نقد کند؟ (اقتباس از ایستاده در باد، ص۱۹۲-۱۹۶)
متن آیه و تحلیل آن http://yekaye.ir/al-ahzab-33-15/
بازدیدها: ۳۲۴