اسلام، اخلاق و حقوق جنسی

بسم الله الرحمن الرحیم

روز پنج‌شنبه ۲۰ دیماه ۱۳۹۷ در مدرسه آزادفکری دانشگاه شریف، بحثی را که درباره نسبت اسلام با اخلاق و حقوق جنسی قبلا وعده داده بودم با تمرکز بر مساله همجنسگرایی را ارائه کردم که فایل پاورپوینت آن در ادامه تقدیم می‌شود.

فایل پاورپوینت اسلام، اخلاق و حقوق جنسی

برای دریافت فایلهای کامل برنامه در سایت مدرسه آزادفکری اینجا را کلیک کنید. همچنین برای دریافت فایلهای صوتی بحث اینجانب اینجا را کلیک کنید.

ضمنا در مقاله “اسلام، اخلاق، و همجنسگرایی، نقدی بر آرش نراقی” و مقاله “تلاشی ناموفق در دفاع از پارادوکس حق ناحق بودن” بسیاری از نکات ارائه شده در بحث را می‌توانید ملاحظه کنید. این بحثها بعدا تکمیل شد و در دو مقاله “همجنس‌گرایی: اختلال يا امر طبيعی” و “تحلیل فلسفی-حقوقی همجنس‌گرایی: گناه «لواط» یا حق «ازدواج هم‌جنس‌گرایان»” در فصلنامه‌های علمی-پژوهشی منتشر گردید. لازم به ذکر است که این بحثها همگی مبتنی بر مبنایی است که آن مبنا نیز بعدا در مقاله‌ای با عنوان “جنسیت و فطرت؛ گامی به سوی یک «نظریه جنسی» اسلامی” منتشر شد.

بازدیدها: ۶۳۹

اسلام، اخلاق، و همجنسگرایی، نقدی بر آرش نراقی

بسم الله الرحمن الرحیم

امروزه موج ‌هم‌جنس‌گرایی در غرب، دامن برخی از روشنفکران را نیز آلوده کرده است. آقای آرش نراقی در چند مقاله به دفاع از ‌هم‌جنس‌گرایی پرداخته است و معتقد است که اجازه دادن به رواج رفتارهای ‌هم‌جنس‌گرایانه، نه‌تنها به لحاظ اخلاقی موجه می‌باشد، بلکه هر تفسیری از قرآن که چنین امری را برنتابد ناروا و خلاف عدالت است؛ و یک مسلمان حتما باید بکوشد که درک خود از قرآن را به طوری شکل دهد که با ‌به رسمیت شناختن رفتارهای هم‌جنس‌گرایانه سازگار باشد!

در این نوشتار، پس از تفکیک بین «رفتار» ‌هم‌جنس‌گرایانه (یعنی همان عمل لواط، که  در اسلام بشدت مذمت شده) با «گرایش» و «هویت» ‌هم‌جنس‌گرایانه (که اگر وجود هم داشته باشد، محل بحث کسی نیست)، مدعای آقای نراقی در دو فراز بررسی می‌شود:

در فراز اول، بررسی‌ای برون‌دینی درباره مساله ‌هم‌جنس‌گرایی انجام شده، که آیا اساساً وی دلیل موجهی برای انجام این رفتار ارائه نموده؟ و آیا سخن مخالفان را واقعاً مورد توجه قرار داده است؟

و در فراز دوم، نظرات وی درباره نگاه قرآن به این مساله مورد تامل قرار می‌گیرد که آیا مناقشات وی می‌تواند در ظهور آیات قرآن در تقبیح رفتارهای ‌هم‌جنس‌گرایانه تردیدی بیفکند، و آیا می‌توان به بهانه‌هایی همچون تغییر زمانه و تفاوت قوم لوط با ‌هم‌جنس‌بازان امروز و … در جاری بودن این حکم قرآنی در این زمان خدشه‌ای کرد یا نه؛ و بعد از نشان دادن وی در ناکامی ادعاهایش بررسی می‌شود که آیا اساساً حکم قرآنی و فتوای فقها در این زمینه، عمدتا کارکرد حقوقی دارد و از جنس ترویج خشونت بی‌منطق است، یا کارکرد فرهنگی دارد و از اصلاح نرم فرهنگی است؟!

دریافت فایل PDF مقاله

ادامه مطلب اسلام، اخلاق، و همجنسگرایی، نقدی بر آرش نراقی

بازدیدها: ۴۲۸۶

تلاشی ناموفق در دفاع از پارادوکس «حق ناحق بودن»

بسم الله الرحمن الرحیم

مقدمه

«حق ناحق بودن» عبارتی است که برخی از روشنفکران معاصر آن را گوهره لیبرالیسم می‌دانند و کوشیده‌اند از به رسمیت شناختن آن به عنوان یک امر اخلاقی دفاع کنند. از جمله این افراد، آقای آرش نراقی است.

وی در مقاله «پارادوکس مدارا» بر این باور است که فضیلت مدارا مبتنی بر یک پارادوکس درونی است؛ و تا آن پارادوکس درونی حل نشود، نمی‌توان از لزوم اخلاقی مدارا کردن سخن گفت. آنگاه به سراغ مفهوم «حق ناحق بودن» می‌رود و می‌کوشد پارادوکس نهفته در این عبارت را نشان دهد و رفع کند؛ و با رفع آن، از حکم اخلاقی مدارا دفاع کند.

اما خواهیم دید که در عین حال که صورت‌بندیِ وی از پارادوکسیکال بودنِ «حق ناحق بودن» مناسب است، اما راه حل ایشان برای خروج از این پارادوکس به هیچ عنوان قابل قبول نیست؛ و نتوانسته از معقولیت «حق ناحق بودن» دفاع کند؛ و البته در پایان اشاره خواهیم کرد که پذیرش حکم اخلاقیِ مدارا، نیاز به چنین تکلفاتی ندارد و مختصراً به دو روش برای دفاع عقلی از حکم اخلاقی مدارا اشاره خواهد شد.

دریافت فایل PDF مقاله

ادامه مطلب تلاشی ناموفق در دفاع از پارادوکس «حق ناحق بودن»

بازدیدها: ۷۴۴

مناقشه در همجنسگرایی؛ گزارشی از یک مقاله

بسم الله الرحمن الرحیم

آقای پیتر اسپریجگ[۱]، پژوهشگر ارشد «شورای تحقیقات خانواده در واشنگتن دی سی»[۲] است که از نهادهای مدنی مخالف ترویج هم‌جنس‌گرایی است. وی در سال ۲۰۰۴ کتابی با نام «فاجعه: چگونه فعالان هم‌جنس‌گرا و قضات لیبرال با دستکاری در تعریف ازدواج، دموکراسی را به زباله‌دان می‌اندازند»[۳] نوشت و در همان سال با همراهی آقای تیموثی دیلی[۴] سرویراستاری کتابی را عهده‌دار شد با عنوان «معمولی باشید: آنچه تحقیقات درباره هم‌جنس‌گرایی نشان می‌دهد»[۵] که در آن تلاش می‌شود شش افسانه مهم هم‌جنس‌گرایان برملا گردد.[۶] وی در سال ۲۰۱۱ مقاله‌ای نوشت با عنوان «مناقشه در هم‌جنس‌گرایی؛ مقایسه دو دیدگاه»[۷].

آنچه در ادامه می‌آید گزارشی است از این مقاله[۸]. (اصل مقاله ایشان را از اینجا می‌توانید دانلود کنید)

دریافت گزارش به صورت فایل PDF

ادامه مطلب مناقشه در همجنسگرایی؛ گزارشی از یک مقاله

بازدیدها: ۳۶۸۵

در باب نسبت فقه و اخلاق

بسم الله الرحمن الرحیم

باور به ضرورت حکومت اخلاق (آن هم اخلاق سکولار) بر فقه، از چالش‌های مهمی است که کسانی که خود را روشنفکران دینی می خوانند در مقابل فقهای سنتی مطرح می‌کنند. این مطلب که شاید قبلها توسط آقایان عبدالکریم سروش و مصطفی ملکیان پرورانده شده بود، توسط آقای ابوالقاسم فنایی در دو کتاب «دین در ترازوی اخلاق» و «اخلاق دین‌شناسی» بسط یافته و تلاش شده که مستدل شود.

مقاله حاضر می‌کوشد با ارائه تصویری موجه از نسبت فقه و اخلاق، ادله و مدعای اینان را مورد تأمل قرار دهد. این مقاله ابتدا قرار بود در یک نشریه منتشر شود اما چون حجمش زیاد بود با اصلاحات و افزوده‌هایی به دو مقاله تبدیل شد که یکی با عنوان «تأملی فلسفی در باب نسبت فقه و اخلاق» در شماره ۳۹ فصلنامه علمی-پژوهشی آیین حکمت و دومی با عنوان «تمایز فقه و اخلاق، تاملی در یک اشتباه تاریخی» در شماره ۲۲ فصلنامه علمی-پژوهشی حکمت اسلامی منتشر خواهد شد.

دریافت فایل اولیه مقاله کامل به صورت PDF

چکیده:

ادامه مطلب در باب نسبت فقه و اخلاق

بازدیدها: ۱۰۸۰

حکومت امام ع: حقیقت‌مدار یا مصلحت‌محور

بسم الله الرحمن الرحیم

در ۲۸ و ۲۹ صفر ۱۴۴۰ (چهارشنبه و پنج‌شنبه، ۱۶ و ۱۷ آبان ۱۳۹۷) و مقارن با شهادت پیامبر اکرم ص، امام حسن مجتبی ع و امام رضا ع در آستان امامزاده یحیی در همدان، و به همت هیات دانشجویی ثار الله، بحثی داشتم با عنوان «حکومت امام ع: حقیقت‌مدار یا مصلحت‌محور» ؛ که در این بحث، برخلاف نظر بسیاری که گمان می‌کنند نباید حقیقت را فدای مصلحت کرد، نشان دادم که امامت در شیعه کاملا خلاف این است؛ و بارها و بارها حقیقت، به خاطر مصلحت اسلام، امکان اجرا نیافته است و البته تقدم مصلحت اسلام به معنای تقدم منافع جناحی و … نیست. و در ادامه اشاره‌ای شد به اینکه مومن چگونه در حالی که امامش قاعد (و نه قائم) است همچنان وظیفه اجتماعی‌اش باقی می‌ماند و انجام وظیفه در این شرایط لزوما جلو افتادن از امام نیست.

این بحث را به صورت خیلی فشرده‌تر، دو روز قبلش در دو جلسه در مسجد دانشگاه باقرالعلوم ع در قم ارائه کردم با عنوان «امامت امام قاعد»

که هر دو بحث در اینجا تقدیم می‌شود.

در واقع بحث «امام قاعد»، به نوعی خلاصه خیلی فشرده‌ای است از بحث «حکومت امام ع، حقیقت مدار یا مصلحت محور»:

امام قاعد ۱    ؛     امام قاعد ۲

حکومت امام ع – حقیقت‌مدار یا مصلحت‌محور ۱

حکومت امام ع – حقیقت‌مدار یا مصلحت‌محور ۲

بازدیدها: ۲۵۵

سایت «یک آیه در روز» و فایلهای مجموع جلسات گذشته

بسم الله الرحمن الرحیم

از ابتدای سال ۱۳۹۵  در فضای شبکه‌های اجتماعی مجازی، کانالی را در تلگرام راه‌اندازی کردم با عنوان یک آیه در روز که توضیحش را از اینجا می‌توانید ملاحظه کنید.

از ابتدای سال ۱۳۹۷ و در راستای حمایت از کالای ایرانی، به شبکه‌های پیام‌رسان داخلی هجرت کردم و اکنون در «ایتا» و «سروش» کار ادامه دارد.

برای اینکه هم مطالبش باقی بماند و هم جستجوی مطالب گذشته راحت‌تر باشد و نیز معلوم باشد تاکنون کدام آیات مورد بررسی قرار گرفته‌اند تصمیم گرفتم سایتی مستقل در فضای مجازی راه اندازی کنم که از طریق دو آدرس yekaye.ir و yekaaye.ir می‌توانید وارد آن شوید و در آنجا امکان جستجو، مشاهده تمامی آیاتی که هر روز انجام می‌شود و سابقه کار و … مهیاست.

ضمنا برای استفاده عموم، فایل مباحث گذشته به صورت ماهانه و نیز هر سوره‌ای پس از اتمامش در ادامه تقدیم می‌شود.

ادامه مطلب سایت «یک آیه در روز» و فایلهای مجموع جلسات گذشته

بازدیدها: ۶۷۶۰

امام حسن ع و صبر انقلابی؛ یادداشتی به مناسبت «سرنوشت برجام» + فایل صوتی

میلاد امام حسن مجتبی ع مبارک باد

بسم الله الرحمن الرحیم

به مناسبت تقارن میلاد امام حسن مجتبی ع با پیمان‌شکنی آمریکا در برجام، و با نیم نگاهی به سخنرانی مقام معظم رهبری در دیدار دانشجویی که بر کلید واژه «صبر انقلابی» تاکید کردند، یادداشت مختصری نوشتم که در همان روز میلاد در روزنامه جام جم منتشر شد و متن آن در ادامه تقدیم می‌شود.

ادامه مطلب امام حسن ع و صبر انقلابی؛ یادداشتی به مناسبت «سرنوشت برجام» + فایل صوتی

بازدیدها: ۴۰۷

برچسب «حجاب اجباری»؟! + گفتگوی انتقادی

بسم الله الرحمن الرحیم

مدتی است در جامعه ما بحث درباره قانون حجاب مطرح شده، و برخی با عنوان «حجاب اجباری» به مخالفت با «قانون حجاب» به عنوان یکی از قوانین مدنی این کشور می‌پردازند.
نمونه‌ای از این مقالات، مقاله جناب آقای علی زمانیان است با عنوان «ایده حجاب اجباری، تاملي منتقدانه در استدلال موافقان و مخالفان حجابِ اجباري». که از طریق لینک زیر می‌توانید متن کامل آن را در کانال ایشان ملاحظه کنید
https://t.me/kherade_montaghed/284

و البته گزارش مختصرتری از آن در وبلاگ ایشان آمده است (اینجا)

ایشان در این مقاله افراد درگیر در این بحث را در دو گروه موافقان و مخالفان «حجابِ اجباري» قرار می‌دهند و ابتدا دلایل مخالفان را (که خودشان یکی از این افرادند) برمی‌شمرند؛ سپس از منظر خود، بازخوانی‌ای از دلایل طرفداران حجاب اجباری انجام داده، آن ادله را نقد می‌کنند.
اما مقاله ایشان از دو نقطه ضعف اساسی رنج می‌برد:
1) با گذاشتن برچسبی به نام «اجبار»، هر قانونی را می‌توان در نظر عموم مذموم جلوه داد؛ و استدلال‌های ایشان را برای رد هر قانون ساده‌ای که عرف عقلا در ضرورت آن تردیدی ندارد (مانند «محدودیت سرعت در رانندگی») هم می‌توان به کار گرفت! و ایشان به جای نقد «قانون الزامی حجاب در ایران» در واقع، هرگونه الزام ناشی از هر قانونی را زیر سوال برده‌اند!
2) هر قانونی ملاحظات متعددی را در نظر می‌گیرد، و برای قضاوت درباره آن، باید همه آن ملاحظات را با هم در نظر گرفت؛ و نگاه «صفر و یک»ی برای قضاوت در مورد یک قانون اجتماعی، اگر برای نزاع‌های ژورنالیستی به کار آید، گره‌ای از کار کسانی که دغدغه بهبود وضع جامعه را دارند، نمی‌گشاید.

در این یادداشت به نقد دیدگاه ایشان و تبیین صحیح صورت مساله پرداخته‌ام.

دریافت به صورت فایل PDF

قرار بود ابتدا به همت انجمن اسلامی مناظره‌ای با جناب آقای زمانیان در سالن دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران داشته باشیم؛ اما ایشان از جلسه عمومی منصرف شدند و قرار شد گفتگویی انتقادی در اتاق انجمن اسلامی برگزار شود که فایل آن هم به پیوست تقدیم می‌شود

فایل صوتی گفتگوی انتقادی سوزنچی و زمانیان درباره حجاب اجباری

گزارشی از این گفتگوی انتقادی هم در سایت اجتهاد ارائه شده است که از اینجا می‌توانید آن را مطالعه کنید.

اما متن مقاله‌ای که در نقد آقای زمانیان نوشته بودم:

ادامه مطلب برچسب «حجاب اجباری»؟! + گفتگوی انتقادی

بازدیدها: ۱۲۳۸

اشتباهی در فهم یک روایت مربوط به “حجاب”

دیروز در تدبرهای روزانه‌ام متوجه شدم روایتی که درباره «دستور پیامبر به زنانش برای حجاب از نابینا» معروف شده، اساساً بر اساس یک سوءتفاهم چنین معروف شده است و به خاطر اشتراک لفظی کلمه حجاب این سوءتفاهم پدید آمده است:

روایت این است:

عَنْ أُمِّ سَلَمَةَ قَالَتْ كُنْتُ عِنْدَ النَّبِيِّ ص وَ عِنْدَهُ مَيْمُونَةُ فَأَقْبَلَ ابْنُ أُمِّ مَكْتُومٍ وَ ذَلِكَ بَعْدَ أَنْ أُمِرَ بِالْحِجَابِ فَقَالَ احْتَجِبَا فَقُلْنَا يَا رَسُولَ اللَّهِ أَ لَيْسَ أَعْمَى لَا يُبْصِرُنَا فَقَالَ أَ فَعَمْيَاوَانِ أَنْتُمَا أَ لَسْتُمَا تُبْصِرَانِهِ.

ادامه مطلب اشتباهی در فهم یک روایت مربوط به “حجاب”

بازدیدها: ۱۱۲۹

عید غدیر، مهمترین آزمون برای تثبیت جامعه دینی

بسم الله الرحمن الرحیم

الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي جَعَلَنا مِنَ الْمُتَمَسِّكِينَ بِوِلايَةِ أَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ وَ الأَئِمَّةِ عليهم السلام‏

خدا هر پیامبری که فرستاد امت را به اطاعت از او فراخواند (نساء/۶۴)؛ و تا امتی این رهبری الهی را نپذیرفت، جامعه دینی تأسیس نشد. بدین سان قرنها گذشت و امثال نوح و ابراهیم و لوط و هود و صالح و شعیب علیهم‌السلام آمدند و رفتند و جوامع آنها با عذاب الهی برچیده شد.

اولین امتی که به رهبریِ یک پیامبر الهی لبیک گفت، بنی‌اسرائیل بود، و شاید از این زمان بود که خداوند تثبیت امامت در جامعه دینی را جدی کرد: موسی ع حتی برای چند روز که نبود، هارون ع را گذاشت، و سلسله پیامبران متصل در یک امت، که همگی رهبران الهیِ آن امت بودند، با بنی‌اسرائیل آغاز گشت؛ و علی‌رغم همه کژی‌ها و ناسازگاری‌ها، خدا پیاپی برای آنان پیامبری به امامت می‌فرستاد؛ اما نهایتا این امت، که زمانی به خاطر پیروی از رهبری پیامبرانشان، «امت برگزیده»‌ بودند (بقره/۴۷ و ۱۲۲) بقدری کج‌راهه رفتند که توسط پیامبران خودشان لعنت شدند (مائده/۷۸)!

و تقدیر چنین بود که این بار جامعه دینی در نقطه دیگری از عالَم و با پیامبری جهانی تاسیس گردد.

پیامبر اسلام ص دعوتش را از مکه آغاز کرد، اما این مردم مدینة‌النبی بودند که به عنوان یک امت، رهبری او را پذیرفتند و تأسیس جامعه اسلامی را رقم زدند؛ و او هم، پس از راه‌اندازی جامعه دینی، حتی برای چند روز نبودنش، جانشین می‌گذاشت.

او که همه هستی خود را خرج هدایت مردم کرده بود، بعد از بارها تاکید، نهایتا در چنین روز شریفی، در جهانی‌ترین گردهمایی مسلمانان، اعلام کرد هرکس امامت و ولایت مرا پذیرفته، این علی ع مولای اوست؛ و این گونه بود که، به پیش‌بینیِ خود پیامبر ص، یکبار دیگر داستان بنی‌اسرائیل، اما این بار نه در سطح یک قوم خاص، بلکه برای کل جهان آغاز شد!

ادامه مطلب عید غدیر، مهمترین آزمون برای تثبیت جامعه دینی

بازدیدها: ۱۱۹۹

سخنی با برادرم، حاج میثم مطیعی

بسم الله الرحمن الرحیم

دو روز پیش از عید سعید فطر، در تاملات قرآنی روزانه‌ام به این آیه رسیدم:

«وَ اصْبِرْ عَلی‏ ما يَقُولُونَ وَ اهْجُرْهُمْ هَجْراً جَميلاً» (مزمل/۱۰)

«بر آنچه می‌گویند شکیبا باش و از آنان به شیوه‌ای زیبنده دوری گزین»

و مضمون یکی از نکاتی که همان روز نوشتم، این بود:

«کسی که وظیفه بیان حق و حقیقت در جامعه را برعهده می‌گیرد، باید خود را برای سخنان ناروا، زخم‌زبان‌ها، زیر بار حق نرفتن‌ها، و طعنه و کنایه‌ها آماده کند؛ و وقتی هم می‌خواهد به آنها بی‌اعتنایی کند همین بی‌اعتنایی‌اش را هم به نحوی زیبنده انجام دهد.»

از تو جز این انتظار نداشتم؛

اما در تعجبم از کسانی است که ژست انتقادپذیری و فریادشان در آزادی بیان، چشم مَلَک را خیره، و گوش فلک را کر کرده، اما سخنان تو را که در کمال ادب، و بر واضحات انگشت گذاشتی، تاب نمی‌آورند:

برخی تو را به خاطر دفاعت از کوخ‌نشینان به پیروی از «مارکسیسم» متهم می‌کنند؛

برخی به مصداق «يَحْسَبُونَ كُلَّ صَيْحَةٍ عَلَيْهِم‏» (هر فریادی را علیه خود می‌پندارند؛ منافقون/۴)، حتی فریاد تو بر «کاخ‌نشینی» را هم به منتخب خود تطبیق می‌دهند؛

و برخی …

یکبار دیگر تندترین عبارات شعر حماسی‌ات را، که آن را توهینی بزرگ به خود تلقی کرده‌ و از ضرورت عذرخواهی به خاطرش سخن گفته‌اند، زمزمه می‌کنم، تا نکته‌بینان دریابند که آنان چگونه «هر فریادی را علیه خود می‌پندارند»؛ و تحمل این غوغاسالاران در انتقادپذیری تا کجاست!

ادامه مطلب سخنی با برادرم، حاج میثم مطیعی

بازدیدها: ۶۹۱

راهپیمایی روز قدس در قرآن کریم!

بسم الله الرحمن الرحیم

برخی گمان می‌کنند مساله راهپیمایی هیچ ربطی به دین و دینداری و آخرت انسانها ندارد؛

در حالی که کنار هم گذاشتن دو آیه قرآن کریم نشان می‌دهد:

 نه‌تنها مقاومت مردم  فلسطین در برابر رژیم غاصب صهیونیستی ثواب عظیمی دارد،

 بلکه حضور در این راهپیمایی و برداشتن هر قدم در این راهپیمایی یک عمل صالح محسوب می‌شود:

۱. آن دسته از «اهل کتاب» (= یهودیان و مسیحیان) که دشمن اسلام‌اند «کافر»ند (بقره/۱۰۵)، و در این میان، شدیدترین دشمنی را یهودیان دارند (أَشَدَّ النَّاسِ عَدَاوَهً لِّلَّذِینَ آمَنُواْ الْیَهُودَ؛ مائده/۸۲).

۲. نه‌تنها به ازای تحمل هر سختی‌ در راه خدا (مَخْمَصَهٌ فِی سَبِیلِ اللّهِ)، بلکه به ازای هر قدمی که خشم «کافران» را برمی‌انگیزاند (یَطَؤُونَ مَوْطِئاً یَغِیظُ الْکُفَّارَ)، عمل صالحی برایتان ثبت می‌شود. (توبه/۱۲۰)

 بی‌تردید،

امروزه مردم مظلوم و مقاوم فلسطین را می‌توان مصداق کسانی دانست که «به خاطر خدا در مخمصه قرار گرفته‌اند»؛ و

 قدم برداشتن راهپیمایان در راهپیمایی روز قدس را «برداشتن قدم‌هایی که کافران را به خشم می‌آورد.».

به امید دیدار همدیگر در راهپیمایی روز قدس و آزادی سریعتر مسجدالاقصی

 

بازدیدها: ۴۲۴

حضرت زینب(س) و چگونگی نقش آفرینیِ اجتماعی زن مسلمان

بسم الله الرحمن الرحیم

نحوه حضور زن در جامعه و نقش‌آفرینی اجتماعی وی را باید به عنوان یک سوال و بلکه یک چالش جدی در پیش روی انقلاب اسلامی دانست که هم می‌خواهد زن را در فضای اسلامی خود حفظ کند و هم نقش مستقیم اجتماعی برای او قائل شود؛ و به نظر می‌رسد هنوز الگوی واضح و تعریف‌شده‌ای برای جمع بین این دو، که نه در ورطه الگوی غربی فمینیسم بیفتد، و نه همچون مدل سنتی، زن را از حضور در جامعه منع کند، ارائه نشده است.

شهید مطهری در مباحث خود برای رسیدن به چنین الگویی، پیشنهاد داده‌اند که ابعاد زنانه و انسانی زن را به نحو توامان در نظر بگیریم، به طوری که زن، وظایف اجتماعی خود را (که از این حیث با مردان تفاوتی ندارد) در مداری متناسب با زنانگی خویش انجام دهد، اما به همین بیان کلی بسنده کرده‌اند. در مقاله حاضر تلاش شده با ارتقای نظری این الگو (که در عین توجه به دو مولفه انسانیت و زنانگی زن، آنها را در افق متعالی در نظر آوریم)،‌ این الگو در مورد اقدامات حضرت زینب، آن هم در بازه زمانی وقایعی که در کربلا رخ داد پیاده شود. در این راستا، با مروری بر گزارشات معتبری که از حضور و اقدامات ایشان در این بازه زمانی در دست بود، نمونه‌هایی از این «نقش‌آفرینی اجتماعی در مدار متفاوت» مطرح شد: در شب عاشورا، اینکه توصیه‌های امام برای آماده‌سازی حضرت زینب چگونه قابل تطبیق بر همین دو بعد انسان بودن و زن بودن وی است؛ در روز عاشورا، تبیینی از اینکه چرا ایشان به دفاع از امام حسین ع نپرداخت و چگونه مسئولیت تبلیغ دین در عرصه‌ای که مردان نمی‌توانستند به تبلیغ بپردازند بر دوش ایشان قرار گرفت؛ و در فردای عاشورا، چگونه ایشان از طریقِ به گریه انداختن دشمن، عملا پیروزی حقیقی امام را در همان صحنه کربلا اثبات نمود.

مشاهده مقاله در فصلنامه پژوهشی مطالعات اسلامی زنان و خانواده (شماره ۵)

مطالعه متن مقاله در ادامه مطلب حضرت زینب(س) و چگونگی نقش آفرینیِ اجتماعی زن مسلمان

بازدیدها: ۵۲۸

نگاهی متفاوت به خاستگاه و ثمرات بحث اعتباریات علامه طباطبایی (ره)

بسم الله الرحمن الرحیم

مساله اعتباریات، که علامه طباطبایی در فضای میراث اسلامی، برای اولین بار، از زاویه‌ای فلسفی بدان پرداختند، به نظر می‌رسد به دلایلی از همان ابتدا با سوءتفاهم‌هایی حتی از سوی شاگردان لاواسطه ایشان مواجه شد. این مساله، در منظر ایشان در درجه اول یک مساله انسان‌شناسی بود که ایشان به مناسبتی از آن استفاده معرفت‌شناسی هم کردند، اما حتی شاگردان ایشان تنها به بُعد معرفت‌شناسی آن توجه نمودند و لذا بحث تاحدودی به بیراهه کشیده شد.

بحث زیر سخنرانی‌ای است که در این زمینه داشتم و به همت فصلنامه علوم انسانی اسلامی صدرا پیاده و ویرایش و نهایتا در ش۱۹ (پاییز ۱۳۹۵) منتشر شد.

 دریافت فایل PDF

ادامه مطلب نگاهی متفاوت به خاستگاه و ثمرات بحث اعتباریات علامه طباطبایی (ره)

بازدیدها: ۶۲۸

حقیقت و نحوه اعتبار

بسم الله الرحمن الرحیم

در اوایل سال ۱۳۹۳ در ضمن بحث اصول فقه یکی از بزرگواران، که مایل است از ایشان با عنوان «شیخ حسین یزدی» یاد شود، بحث به مساله اعتباریات کشیده شد و ضمن مطالعه برخی متون در این زمینه، بیش از ۳۰ جلسه در این باره بحث شد که تقریر آن بحثها به قلم حقیر در وبلاگی به نام اعتباریات (http://eatebariat.parsiblog.com/) در همان زمان منتشر شد و خلاصه فشرده‌ای از این بحث‌ها در ۹ بند در فصلنامه تخصصی علوم انسانی اسلامی، ش۱۹، پاییز ۱۳۹۵ منتشر شد که در ادامه تقدیم می‌شود.

دریافت فایل PDF 

ادامه مطلب حقیقت و نحوه اعتبار

بازدیدها: ۴۳۸

راه‌اندازی کانال حداقل یک آیه در روز

بسم الله الرحمن الرحیم

قرآن کریم  (بر اساس قرائت حفص از عاصم در مصحف عثمانی) ۶۲۷۷ آیه دارد. اگر روزی حداقل در یک آیه از قرآن کریم بیندیشیم حداکثر یک ۱۷ سال و چهار ۱۷ روز (۷۲ روز) به طول خواهد انجامید.
اغلب ما تاکنون یک یا دو ۱۷ سال از عمرمان سپری شده است و انشاءالله ۱۷ سالهای دیگری از عمرمان سپری خواهد شد. اما در میان مسلمانانی که از صدر اسلام تاکنون زیسته اند آیا می توان ادعا کرد که حتی یک دهم درصد از آنها درباره تمام آیات قرآن کریم در طول عمرشان لااقل یکبار تامل و تدبر کرده اند؟!
و آیا بعدی ها هم درباره ما همین را نخواهند گفت؟
و آیا پیامبر ص حق ندارد که در روز قیامت از ما به درگاه خداوند متعال گله کند که: یا رب ان قومی اتخذوا هذا القران مهجورا (پروردگارا! همانا مردم من، این قرآن را مهجور قرار دادند)
در سال جدید که ابتدا و انتهایش مزین به ولادت باسعادت کسی است که ولادتش کوثر، و وجودش مانع ابتر ماندن پیامبر اکرم -صلی الله علیه و آله و سلم- و دینش بود تصمیم گرفتم به یاری خدا راهی را آغاز کنم که اگر حدود ۱۷ سال دیگر زنده ماندم به پیامبرم عرض کنم که من لااقل یکبار در تمام سخنانی که از جانب خدا برایم آوردی تامل و تدبر کردم.

بدین منظور در شبکه اجتماعی تلگرام، کانالی را راه اندازی کرده ام به آدرس:  https://telegram.me/YekAaye  اگر شما هم مایل به همراهی هستید بسم الله. روی لینک کلیک کنید و با نرم افزار تلگرام آن را باز کنید و بعد روی کلمه JOIN کلیک کنید.همچنین برای کسانی که ممکن است دسترسی به تلگرام نداشته باشند هم یک وبلاگ با همین موضوع راه‌اندازی کردم که ان‌شاءالله هر روز مطالب در آنجا هم بارگذاری می‌شود؛ به آدرس:  http://yekayehqurandarrooz.parsiblog.com/    

بعد از چند ماه از شروع ب کار، سایتی راه انداختم برای همین کار و در عین حال فایلهای جلسات را ماهانه در همین سایت قرار می‌دهم. و ضمنا از ابتدای سال ۱۳۹۷ دیگر در تلگرام نیستم و فقط در «ایتا» و «سروش» مطالب را می‌گذارم. برای توضیح بیشتر به اینجا مراجعه کنید.

ادامه مطلب راه‌اندازی کانال حداقل یک آیه در روز

بازدیدها: ۵۸۳۶

حضرت زینب کاری کرد که مردان نمی‌توانستند

به مناسبت ۵ جمادی الاول، میلاد حضرت زینب (س)

بسم الله الرحمن الرحیم

در ابتدا ایام الله دهه فجر و حماسه مردم در ۲۲ بهمن امسال را تبریک عرض می کنم.

درباره عظمت و شخصیت حضرت زینب سلام الله علیها بحثهای فراوانی شده است؛ اما درباره اینکه ایشان امروزه چگونه می‌توانند الگویی برای نقش آفرینی یک زن مسلمان در جامعه باشند کمتر بحث شده و اگر هم بحثی شده عمدتا ناظر به صبوری حضرت زینب س است، که از این جهت، نه فقط الگویی برای زنان، بلکه الگویی برای مردان نیز هستند. اما آیا می‌توان ابعادی از شخصیت ایشان را از زاویه نقش آفرینی خاص زنان در جامعه مورد بررسی قرار داد؟

ادامه مطلب حضرت زینب کاری کرد که مردان نمی‌توانستند

بازدیدها: ۳۷۸

نسبت رشد جامعه دینی با فتنه و نفاق

بسم الله الرحمن الرحیم

به مناسبت تقارن میلاد پیامبر اکرم (ص) و امام صادق (ع) با یوم الله ۹ دی، امروز صبح سخنرانی ای در مسجد دانشگاه باقرالعلوم داشتم که خلاصه ای از آن تقدیم می شود:

ادامه مطلب نسبت رشد جامعه دینی با فتنه و نفاق

بازدیدها: ۱۳۱۴

حجاب قانونی یا حجاب اجباری

بسم الله الرحمن الرحیم

از مسائلی که هر از چندگاهی بحثهایی را در جامعه ما برمی‌انگیزاند بحث درباره حجاب و موضع نظام در قبال آن است. حقیقت این است که اصل مساله، چندان دشوار نیست؛ اما طرح غلط مساله و فضای تبلیغاتی‌ای که پیرامون آن پدید آمده، باعث شده ابهامات فراوانی پدید آید و به عنوان یک سوال مشکل جلوه کند. در اینجا تلاش می‌شود با واضح ساختن صورت مساله، پاسخی منطقی و موجه برای آن ارائه، و نشان داده شود که چگونه طرح غلط آن می‌تواند کاری کند که برخی با مقدمات کاملا صحیح، به نتیجه کاملا غلط برسند!

ادامه مطلب حجاب قانونی یا حجاب اجباری

بازدیدها: ۲۶۸۷