کنشگری اجتماعی زن در اسلام

بسم الله الرحمن الرحیم

روز پنجشنبه ۱۹ تیر ۱۳۹۹ در جمع فعالان اجتماعی زن در سازمان تبلیغات شهر قم بحثی داشتم با این عنوان؛ و درصددم نشان دهم که نگاه اسلامی چگونه از سویی از نگاههای فمینیستی فاصله می‌گیرد و چگونه در عین حال نقش‌آفرینی اجتماعی زن را جدی می‌گیرد. در یک کلام الگوی فکری بنده این است که چگونه روابط خانوادگی باید در افق اجتماع امتداد بیابند؛‌رابطه مومنان برادر و خواهری یا پدر و مادری شود.این بحث را به یک معنا تکمله و ارتقای بحث «زن یا نا-مرد، مسأله این است» می‌توان دانست.

فایل ضمیمه تا دقیقه ۳۶ ارائه بحث است و ادامه‌اش پرسش و پاسخ است.برای دانلود کلیک کنید

بازدیدها: ۴۹۱

تمایز فقه و اخلاق، تاملی در یک اشتباه تاریخی

بسم الله الرحمن الرحیم

مسأله نسبت بین فقه و اخلاق و مرز بین این دو مدت‌هاست که مایه دل‌مشغولی برخی از اندیشمندان شده است. عده‌ای از تجددگرایان معتقدند که فقه عرصه را بر اخلاق تنگ کرده است. آنها به‌عنوان مسئولیت روشنفکری دینی در صدد هستند فقه را تابع اخلاق سکولار گردانند. اما به نظر می‌رسد فهم آنها از فقه و اخلاق و تمایز این دو، بر مفروضات قابل‌مناقشه‌ای تکیه کرده که اگر این فهم اصلاح شود، ناصواب و ناموفق بودن پروژه جایگزین‌سازی اخلاق به جای فقه آشکار می‌گردد.
با مروری تاریخی می‌توان دریافت که تمایز این دو علم و بقای آنها در کنار هم، به خاطر تفاوت موضوع آن دو بوده است: موضوع یکی بحثی واقع‌گرایانه درباره اصلاح خصلت‌ها و ملکات نفسانی بوده و موضوع دیگری، بررسی اعتباراتی است که می‌خواهد بر رفتارهای ما حاکم شود.
در مقاله حاضر نشان داده می‌شود که پیدایش تلقی اعتباری از ماهیت گزاره‌های اخلاقی از یک سو و عدم درک صحیح از مکانیسم اعتبارات شریعت از سوی دیگر، از زمینه‌های اصلی مطرح شدن پروژه جایگزین‌سازی اخلاق به جای فقه بوده است؛ و توجه به برخی از زوایای پیچیده اعتبارات شریعت، معلوم خواهد کرد که گزاره‌های تکلیفی فقه را منطقاً نمی‌توان با اعتبارات بسیطی که با علم اخلاق غیر فضیلت‌گرای مدرن پیش‌رو می‌نهد، به چالش کشید.

لازم به ذکر است که این مطلب به همراه مطالبی که اکنون در مقاله «تأملی فلسفی در باب نسبت فقه و اخلاق» در شماره ۳۹ فصلنامه علمی-پژوهشی آیین حکمت منتشر شده ابتدا در یک مقاله آمده بود که چون حجم مقاله زیاد شد با بازبینی و افزوده‌هایی اکنون به صورت دو مقاله مستقل منتشر شده است که این دو مقاله تا حدود ۳۰ درصد همپوشانی دارند.

برای دریافت فایل PDF مقاله از سایت فصلنامه علمی-پژوهشی حکمت اسلامی (شماره ۲۴) کلیک کنید.

مطالعه متن مقاله ادامه مطلب تمایز فقه و اخلاق، تاملی در یک اشتباه تاریخی

بازدیدها: ۴۴۳

اسلام در دنیای متجدد

بسم الله الرحمن الرحیم

روز پنج شنبه۹۹/۳/۱۵ به درخواست انجمن علمی دانشکده زنان و خانواده دانشگاه ادیان و مذاهب اولین نشست از سلسله نشست‌های اسلام و مقتضیات زمان/زنان بحثی با عنوان «اسلام در دنیای متجدد» برگزار شد با دغدغه پرداختن به این مساله که آیا اسلام ۱۴۰۰ سال قبل می تواند پاسخگوی مسائل امروز زنان باشد؟! فایل آن به پیوست تقدیم می‌شود.

دانلود فایل صوتی

 

بازدیدها: ۷۶۴

آیه شناسی کرونا

بسم الله الرحمن الرحیم

ماه رمضان امسال (۱۴۴۱)، بعد از نماز ظهر و عصر در نمازخانه دانشگاه باقرالعلوم علیه‌السلام، بحثی را شروع کرده‌ام با عنوان «آیه‌شناسی کرونا».

برخی دوستان پیشنهاد کردند که این بحث‌ها در فضای مجازی به صورت آنلاین قرار داده شود. ان شاء الله از روز سه‌شنبه (۹ اردیبهشت ۱۳۹۹) از پایان نماز عصر (حوالی ساعت ۱۳:۳۵) این جلسات به صورت آنلاین قابل دست‌یابی خواهد بود، از طریق سایت آپارات (اینجا) و شاید علاوه بر آن، از طریق اسکایپ (اینجا). لازم به ذکر است که ورود به تماشای برنامه از طریق آپارات نیازی به نرم‌افزار ندارد و در فضای وب هم قابل مشاهده است؛ اما برای اسکایپ، در صورتی که از نرم‌افزار استفاده نکنید حتما باید از مرورگر کروم استفاده شود.

ضمنا کسانی که مایل باشند بعدا این فایلها را دریافت کنند فایل تصویری آنها در آپارات (اینجا) و فایل صوتی در ادامه همینجا بارگذاری می‌شود ادامه مطلب آیه شناسی کرونا

بازدیدها: ۱۶۵۵

مرز ظریف خرافه‌‌ستیزی و انکار حقیقت،تاملی درباره «خرافات و ویروس کرونا»

بسم الله الرحمن الرحیم

اخیرا یادداشتی در کانال تلگرامی مدرسه آزادفکری منتشر شده با عنوان «خرافات و ویروس کرونا» ناظر به رفتار ناپسند شخصی در حرم امام رضا ع. نویسنده محترم ضمن اعتراض بر حوزویان که چرا در برابر این خرافات سکوت می‌کنید، به بهانه نقد این رفتار، مقدس بودن زیارتگاه‌ها و شفادهی اولیای خدا را منکر شده است.

از اشتباهات بزرگ این است که به خاطر سوءاستفاده از یک امر حق، به مقابله با اصل آن اقدام شود. هر حقیقتی زمینه سوء استفاده دارد؛ نباید به خاطر این سوء استفاده‌ها خود آن حقیقت را زیر سوال برد. مثلا قرآن کریم حاوی بالاترین حقایق است؛ آیا چون امثال معاویه از آن سوءاستفاده می کردند، باید خود قرآن را کنار بگذاریم؟!

چندی پیش شخصی با تظاهر به دیانت، رفتار ناپسندی انجام داد و بسیاری از روحانیون علیه اقدام وی موضع گرفتند، از جمله خود حقیر؛ (موضع‌گیری بنده همان ایام با عنوان “تاکید «عقلانیت شیعی» بر رعایت بهداشت و مسائل پزشکی” منتشر شد)

اما وقوع این رفتار نادرست، نباید بهانه شود که ما اصل مقدس بودن زیارتگاه‌های اولیای دین و یا شفا یافتن انسانها با عنایت اولیاء الله را انکار کنیم.

مقدس بودن زیارتگاه‌های اولیای دین از مسائلی است که در قرآن کریم مورد تأکید بوده است تا حدی که در داستان اصحاب کهف، خداوند از برتری و پیروزی کسانی یاد می‌کند که مقبره آنان را مسجد و عبادتگاه قرار دادند (کهف/۲۱)[۱]. (در شیعه هم زیارتگاه‌ها همواره به عنوان محل عبادت خدا مطرح می‌شده، از این رو، مهمترین توصیه دینی در هر زیارتگاهی، ادای «نماز» زیارت است.)

آیا آرامگاهها صرفا چون ساختمان‌اند مقدس نیستند. خوب، کعبه هم یک ساختمان است؛ همه مساجد هم ساختمان‌اند! به علاوه، فرق «محترم» و «مقدس» بودن در چیست؟ اگر به خاطر ساختمان بودن مقدس نیستند، محترم هم نیستند! مقدس و محترم بودن یک مکان به خاطر نسبتی است که با یک امر مقدس و محترم برقرار می‌کند؛ همان گونه که مساجد، کلیساها، کنیسه‌ها به خاطر نسبتی که با خداوند برقرار می‌کنند (محل عبادت خداوندند) مقدس می‌شوند (تقدس و احترام سایر اماکن دینی هم در اسلام مورد تاکید بوده است؛ سوره حج/ آیه۴۰)، مکان‌هایی هم که نسبتی واضح با اولیای خدا برقرار می‌کنند، محترم و مقدس می‌شوند. بله، تفاوت محترم و مقدس در این است که امر مقدس حتما وجهه دینی و الهی دارد؛ ولی چیزی که محترم است، اما مقدس نیست، وجهه الهی و دینی ندارد و فقط در عرف روابط انسانی ارزشمند است، مانند ساختمان سفارت هر کشور در کشور دیگر، (مادام که روابط حسنه‌ای بین دو کشور برقرار است) که فقط محترم است، نه مقدس.

شفابخشی اولیاء الله نیز نه‌تنها در روایات متعدد نقل شده – که برای اهل تحقیق، تواتر معنوی، بلکه تواتر لفظی آنها قابل انکار نیست –، بلکه وقوع آن در همین زمان هم بقدری زیاد بوده است، که منصفی را توان انکار آن نیست؛ مگر آنکه از این موارد بی‌اطلاع باشد. کافی است سری به دفتر امور شفایافتگان حرم امام رضا علیه‌السلام بزنید و موارد متعددی از بیماری‌های لاعلاجی که به عنایت ایشان شفا یافته و مورد تایید پزشکان معتبر ایرانی و غیرایرانی بوده مشاهده کنید. حکایات شفای تربت امام حسین ع هم که معروف‌تر است.

ریشه مساله هم در این است که شفا در دست خداست (سوره شعراء، آیه۸۰) و خداوند عوامل متعددی را برای شفا قرار داده: راه عادی آن مراجعه به پزشک و استفاده از داروهای مربوطه است؛ اما وجود این راه دلیلی برای انکار راه‌های دیگر نیست؛ چنانکه در آموزه‌های تمامی ادیان الهی، بر دعا برای شفا یافتن هم تاکید شده است.

آری، قرار نیست چنین شفا دادن‌هایی در زندگی انسانها جایگزین جای روند عادی درمان شود. در حدیث است که شخصی مریض شد و به امید شفادهی خداوند به درمان اقدام نکرد. خداوند به پیامبر زمانش وحی کرد که به او بگو تو را شفا نمی دهم چون می‌خواهی نظامی را که من برای درمان قرار داده‌ام یکسره انکار کنی. به همین جهت است که -چنانکه در یادداشت فوق هم گفته‌ام- با اینکه فراوان‌اند مواردی که افرادی با عنایت اهل بیت ع شفا یافته‌اند، اما آنها این کار را رویه‌ای به جای درمان عادی قرار نمی دادند؛ و از این رو بود که پزشک بر بالین خود ایشان هم حاضر می‌شد.

اگر ما با اقدام موهن آن شخص مخالفیم، نه از این جهت که عنایت اهل بیت ع در شفا دادن را ناممکن می دانیم، بلکه با این مخالفیم که کسی نظام خلقت و دین را به مسخره بگیرد و یک امری را که برای شرایط خاص است، جایگزین نظام و رویه‌ای کند که خود خداوند در جهان قرار داده است.


[۱] . درباره این آیه قبلا به تفصیل بحث کرده‌ام: http://yekaye.ir/al-kahf-18-21/

بازدیدها: ۴۳۷۰

چرا باید از ویروس کرونا متشکر باشیم؟!

بسم الله الرحمن الرحیم

پرده اول

در میان حقایق عالم، بدیهی‌ترین حقیقت، که هیچکس نمی‌تواند انکارش کند «مرگ» است! همه می‌میریم؛ با هر سابقه‌ای؛ با هر امکاناتی، با هر پست و مقامی.

در قبال مرگ دو راه بیشتر نداریم: یا آن را نادیده بگیریم تا غافلگیرمان کند؛ و یا اینکه آن را جدی بگیریم و آماده‌اش شویم. کسی که به دنیا دل بسته، می‌کوشد دائما مرگ را نادیده بگیرد؛ اما زندگی وقتی واقعا زندگی است، که مرگ هم نتواند به آن آسیب برساند؛ پس تنها کسانی واقعا زندگی می‌کنند که از مرگ نترسند. اگر قبلا در کتابها می‌خواندیم که بزرگترین مرد عالَم فرمود «به خدا سوگند، انس پسر ابوطالب با مرگ بیش از انس کودک به سینه مادر است» (نهج‌البلاغه، خطبه۵)؛ نمردیم و شاگردی از آن مکتب به نام حاج قاسم را دیدیم، که نه‌تنها از مرگ نمی ترسید، بلکه همواره آماده، بلکه مشتاق آن بود؛ و به جرات می‌توان گفت: اگر معدود افرادی باشند که بتوان قسم خورد که آن گونه که باید و شاید زندگی کرده‌اند، قطعا حاج قاسم ما یکی از آنهاست.

پرده دوم

  1. خداوند نظام دنیا را طوری آفریده که هر انسانی می‌میرد. اجل هرکس معلوم است و وقتی اجلش سررسد لحظه‌ای جلو یا عقب نمی‌افتد (اعراف/۳۴)
  2. می‌گویند وقتی خداوند حضرت عزرائیل را مأمور مرگ انسانها قرار داد، گلایه کرد که در این صورت مردم از من بیزار می‌شوند. خداوند فرمود نظام عالم را طوری قرار می‌دهم که مرگ هرکس به یک عامل طبیعی مربوط شود تا کسی تو را مقصر ندارد. صرف نظر از صحت و سقم این روایت، حقیقتی در پس این داستان هست: انسانها بخواهند یا نخواهند می‌میرند؛ و عوامل مختلفی مرگ آنها را رقم می‌زند.
  3. احتمال مرگ بر اثر ابتلا به کرونا را ۲ درصد دانسته‌اند و همه کشورهای در حال اجرای مراقبتهای شدید برای محدود کردن آن‌اند. در حالی که سالانه حدود ۳ تا ۵ میلیون نفر به بیماری آنفولانزا مبتلا شده و از این تعداد سالیانه بین ۲۹۰ تا ۶۵۰ هزار نفر در جهان در اثر ابتلا به آن می‌میرنند [یعنی مرگ بیش از ۱۰ درصد مبتلایان] (یورونیوز)؛ ویا آمار سالیانه مرگ بر اثر تصادفات رانندگی رقمی میلیونی است (ویکی‌پدیا)؛ یعنی بعید است ویروس کرونا تغییر چندانی در آمار مرگ و میر انسانها ایجاد کند.

اکنون:

اگر قرار است همه بمیرند، و اگر عوامل خارجی در مرگ ما موثر است؛ و اگر ویروس کرونا تنها یکی از عوامل است که در مقایسه با سایر عوامل نقش مهمتری هم ندارد، چرا این همه هیاهو ایجاد کرده است؟!

پرده سوم

به نظر می‌رسد اساس زندگی مدرن بر غفلت است. همه مشغول اموری هستیم که در حقیقت وجود ما جایی نخواهد داشت. برخی در پی جمع‌آوری مال و ثروت، عده‌ای دنبال پست و مقام، برخی در پی شهوت و شهرت؛ و جماعتی هم مبتلا به زن و فرزند.

در منطق اسلام، همراه هر سختی‌ای راحتی‌ای هست (سوره انشراح، آیه۵)؛ چه‌بسا چیزی را که ناخوش می‌دارید اما خیر فراوان در آن است (سوره نساء/ آیه۱۹؛ سوره بقره، آیه۲۱۶). این ویروس هم، علی‌رغم همه بدی‌هایش، با آمدنش در این دوره غفلت‌زدگی، همه را به یاد مرگ انداخته است؛ و این خواب انسانهایی را که به نادیده گرفتن مرگ، عادت کرده‌اند، برهم می‌زند. او احتمالا اثر چندانی در آمار مرگ و میر نخواهد گذاشت؛ اما آمده تا محکی باشد برای عیارسنجی زندگی ما، و بلکه عیاری باشد برای شعارهایی که می‌دهیم و ادعاهایمان. آمده تا ما را – قبل از اینکه به رسوایی در محشر گرفتار شویم- در پیشگاه خودمان رسوا کند. و مرگ را که واقعیتی انکارناپذیر است و دائما می‌کوشیم آن را به فراموشی بسپاریم، جلوی چشم ما قرار دهد تا قد و قواره خود را درست ببینیم و قدر و قیمت خود را دقیق بشناسیم. آمده تا به ما بفهماند که نه‌تنها حاج قاسم، بلکه تمامی آن مدافعان حرم که به استقبال مرگ می‌روند، چقدر بزرگتر از مایند و ما چه اندازه حقیریم. آمده تا …

آینه چون روی تو بنمود راست ….

بله، امروزه همگان دست به دست هم داده‌اند که به ما گوشزد کنند که توصیه‌های بهداشتی برای حفاظت از جسممان را جدی بگیریم؛ از همه‌شان ممنونیم و سعی می‌کنیم به این توصیه‌ها گوش دهیم.

اما شاید این ویروس هم آمده که با یادآوری واقعیتی به نام مرگ – که فراموشی‌اش زندگی‌ها را پوچ، و  جدی گرفتنش معنای زندگی را عمق می‌بخشد – به ما تذکر دهد که توصیه‌های بهداشتی برای حفاظت از روحمان را هم جدی بگیریم. آیا نباید از او هم ممنون باشیم؟!

بازدیدها: ۵۰۷

درباره قانونی شدن حکم شرعی حجاب

به همت دوستان «مدرسه آزاد فکری» قرار شد بنده و خانم دکتر صدیقه وسمقی بحثی داشته باشیم درباره قانون حجاب، که آیا حکم شرعی حجاب باید به قانون رسمی تبدیل شود یا خیر.

روز شنبه (۲۵ بهمن) ارائه بنده است و روز یکشنبه (۲۷ بهمن) ارائه ایشان و ان شاء الله روز پنجشنبه (۱ اسفند) در حضور افرادی که در دو جلسه شرکت کرده بودند با هم بحثی خواهیم داشت.

کسانی که مایل به شرکت حقیقی یا مجازی در این برنامه هستند از طریق اینجا اقدام کنند.

فایل پاورپوینتی که بنده قرار است ارائه دهم در اینجا تقدیم می‌شود.

بازدیدها: ۹۴۴

حاج قاسم، سپاه، و یک اشتباه

بسم الله الرحمن الرحیم

شهادت مظلومانه بزرگی مثل حاج قاسم در وقتی که همه خواب بودیم، سینه‌مان را مالامال از درد و خشم  و انتقام کرده بود و می‌رفت آتشی که در وجودمان شعله‌ور شده بود کاخ ستم را در جهان براندازد.

با این حال وقایعی رخ داد[۱] تا غرورمان ما را از خدا غافل نکند و عجز خود در پیشگاه او را فراموش نکنیم.

این وقایع، منافقانی را که در اثر آن حضور میلیونی مردم، جرأت نُطُق کشیدن نداشتند به وجد آورد؛

یاوه‌گویی‌ها آغاز شد؛

و این یاوه‌گویی‌ها محمل را چنان مهیا کرد که در حالی که هنوز کفن حاج قاسم خشک نشده، عده‌ای کینه‌های بدری و خیبری و حُنَینی خود را بروز دادند؛

وحتی از پاره کردن عکس او، که توهینی مستقیم به میلیونها مردم عزادار بود، دریغ نکردند!

خدا می‌داند؛

شاید قرار است آتش انتقامی که اندکی آرام گرفته بود با شدت بسیار بیشتر شعله‌ور شود.

خواستم چند کلمه درباره این اوضاع و احوال‌مان در این ایام بنویسم؛

اما برای بیان آن،

سخنی رساتر از سخنان امام کاظم ع در دعای جوشن صغیر نیافتم:

ادامه مطلب حاج قاسم، سپاه، و یک اشتباه

بازدیدها: ۳۰۲

نظریه فطرت در قبال تئوری‌های علوم انسانی

بسم الله الرحمن الرحیم

روز سه‌شنبه ۵ آذر ۱۳۹۸ کمیسیون فلسفه و روش‌شناسی کنگره علوم انسانی اسلامی در قم برگزار شد و حقیر نیر در این جلسه بحثی ارائه کرد.

نیمه اول فایل ضمیمه (اینجا) سخنرانی‌ای است درباره اینکه چگونه نظریه فطرت به نحو عینی و انضمامی می‌تواند به عنوان بنیادی برای انسان‌شناسی قرار گیرد که در قبال انسان‌شناسی‌ داروینی که پشتوانه عمده علوم انسانی مدرن هستند، بتواند بستر مناسبی برای علوم انسانی رقیب فراهم آورد؛ و نیمه دوم آن پرسش و پاسخها در این زمینه است.

این بحث شاید جمع‌بندی چند سال تحقیق حقیر است که چون فرصت ارائه خیلی اندک بود فقط سلسله‌وار و با سرعت به اهم موارد اشاره شد.

بازدیدها: ۷۶۶

تاثیر فلسفه اسلامی در عرصه نظام سیاسی

بسم الله الرحمن الرحیم

موضوع برنامه پگاه تحول در شبکه چهار سیما در تاریخ ۲ آذر ۱۳۹۸  بررسی تاثیر فلسفه اسلامی در عرصه نظام سیاسی بود و تشکیکی بود در اینکه واقعا آیا انقلاب ایران محصول حکمت متعالیه است؟!

فیلم این برنامه  را در سایت تلویبیون از اینجا می‌توانید مشاهده و دانلود کنید.

بازدیدها: ۶۴۵

تاثیر فلسفه اسلامی در علم و فناوری

بسم الله الرحمن الرحیم

موضوع برنامه پگاه تحول در شبکه چهار سیما در تاریخ ۱ آذر ۱۳۹۸  بررسی تاثیر فلسفه اسلامی در علم و فناوری بود هم ناظر به آنچه در تمدن اسلامی گذشت و هم ناظر به آنچه اکنون و در آینده باید نقش‌آفرینی کند.

فیلم این برنامه با کیفیت بالا را در سایت تلویبیون و فیلم با کیفیت پایین‌تر را از اینجا می‌توانید دانلود کنید.

بازدیدها: ۲۲۳

ماهیت خانواده و مکانیسم قانون‌گذاری در آن

بسم الله الرحمن الرحیم

روز یکشنبه ۲۶ آبان ۱۳۹۸ در دانشگاه باقرالعلوم ع نشستی برگزار شد ناظر به «چالش‌های سیاست‌گذاری خانواده در گام دوم»

نظر بنده این است که مهمترین چالشی که در این زمینه در کشور وجود دارد به فهم نادرست از ناظر به آن برمی گردد.

مباحث این جلسه بنده که در کمتر از نیم ساعت بیان شد خلاصه فشرده‌ای است از سخنرانی‌های «زن یا نا-مرد، مسأله این است؛ بازاندیشی هویت زن در اسلام و فمینیسم» و «خانواده، نقطه جدال تمدن اسلام و غرب» (که این سخنرانی در سلسله سخنرانی‌های «خانواده عاشورایی» شرح و بسط داده شد) و مقاله «الگویی اسلامی برای تحلیل مسائل زنان و خانواده»

این نشست با حضور بنده و سرکار خانم علاسوند انجام شد و ترتیب بحثها در فایل ضمیمه چنین است:

ابتدا سخنان سوزنچی، سپس سخنان سرکار خانم علاسوند، سپس سوالات حضار (هرکدام حدود نیم ساعت)
دوباره سخنان سوزنچی و خانم علاسوند (هر کدام حدود ۱۵ دقیقه)

دریافت فایل صوتی

بازدیدها: ۷۴۲

تحلیل فلسفی-حقوقی همجنس‌گرایی: گناه «لواط» یا حق «ازدواج هم‌جنس‌گرایان»

بسم الله الرحمن الرحیم

در میان مسائل بشری شاید کمتر مسأله‌ای را بتوان یافت که زمانی از بزرگترین گناهان محسوب شده باشد و زمانی دیگر، یکی از مهمترین سرفصل‌های حقوق بشر! مقاله حاضر ضمن توجه به تفاوت ظریف بین رفتارهای جنسی، با گرایشات هم‌جنس‌خواهانه و هویت هم‌جنس‌گرا، ابتدا مروری دارد بر تطوراتی که منجر به قانونی کردن ازدواج هم‌جنس‌گرایان در جوامع غربی شد، تا معلوم کند که چگونه با یک سلسله برساخت‌های اجتماعی، امری که به عنوان «گناه» (یعنی جرمی که علاوه بر جرم بودنش در دنیا، عقوبت اخروی هم دارد) شناخته می‌شد، تدریجاً به عنوان «حق» بازنمود شد.

سپس با تاملی فلسفی درباره آنچه مجوز «حق» دانستن چیزی برای انسان می‌شود، نشان دهد گشودن مدخلی با عنوان «حق هم‌جنس‌گرایی» در زمره آنچه به عنوان حقوق بشر در عرصه جهانی قابل طرح است، نه‌تنها اقدامی ناموجه است، بلکه بر مبانی‌ای تکیه زده، که قبول آن مبانی، علاوه بر اینکه امکان قبول حقوق بشر را، به عنوان یک امر جهان‌شمول که همگان موظف به رعایت آن باشند، زیر سوال می‌برد، جایی برای دفاع از حقوق اقلیت‌ها (که می‌خواهند «ازدواج هم‌جنس گرایان» را به عنوان یکی از حقوق اقلیتها به رسمیت بشناسند) باقی نمی‌گذارد.

 برای دریافت فایل PDF مقاله از سایت دوفصلنامه علمی-پژوهشی دین و سیاست فرهنگی (شماره ۴۶) اینجا را کلیک کنید.

لازم به ذکر است مبانی نظری این مقاله قبلا در مقاله “جنسیت و فطرت؛ گامی به سوی یک «نظریه جنسی» اسلامی” تبیین شده؛ و بررسی مساله همجنسگرایی از منظر روانشناسی و انسان شناسی نیز در مقاله دیگری با عنوان “همجنس‌گرایی: اختلال يا امر طبيعی” انجام شده است.

مطالعه متن کامل مقاله در ادامه مطلب تحلیل فلسفی-حقوقی همجنس‌گرایی: گناه «لواط» یا حق «ازدواج هم‌جنس‌گرایان»

بازدیدها: ۵۹۸

خانواده عاشورایی

بسم الله الرحمن الرحیم

محرم امسال در بندرعباس در هیات انتظار بحثی داشتم در زمینه اینکه چگونه از واقعه عاشورا برای تقویت نهاد خانواده می‌توان بهره گرفت.

صوت شب اول محرم (اهمیت مساله عاشورا برای حل مسائل زندگی) (فایل اولیه این جلسه ناقص بود که فایل کامل در ۱۸ شهریور جایگزین شد)

صوت شب دوم محرم (چرایی بحرانی بودن وضعیت خانواده در دوره مدرن؛ تاملی در تغییر معنای شغل)

صوت شب سوم محرم (آیا ما در مقابل این تغییر چاره‌ای نداریم؟ نمونه‌ای از راهکارها در مساله شغل + تفاوت نوع نگاه دینی به خانواده)

صوت شب چهارم محرم (زن در خانواده: زن کوفی، زن غربی، یا زن مومن در الگوی حضرت زینب س)

صوت شب پنجم محرم (داشتن یا بودن؛ خودشکوفایی یا شهرت‌طلبی: حجاب یا خودنمایی؛ حجاب به مثابه پرچم؛ آرمان نهایی: عدالت یا مودت و رحمت)

صوت جلسه ششم (مفهوم حیا برای خودشکوفایی در مقابل خودنمایی + احیای واقعی حقوق زن: ظلم به زن ناشی از جهالت است، نه منفعت‌طلبی)

صوت جلسه هفتم (جدی گرفتن زن در خانواده چگونه امکان احیای حقوق او را میسر می‌کند + اگر خانواده جدی گرفته شود تمرکز بر حقوق کودک خواهد بود یا احترام والدین)

صوت جلسه هشتم (هفت سال سوم تربیت: تربیت برعهده خانواده است یا نظام؛ حضرت علی اکبر، الگویی برای تربیت جوان) (فایل اولیه این جلسه بی‌کیفیت بود که فایل باکیفیت در ۱۸ شهریور جایگزین شد)

صوت جلسه نهم (اهمیت اساسی مفهوم برادری در ارتباطات اجتماعی دینی و فهم ارتباط با ولیّ)

صوت جلسه دهم (نقش مرد در خانواده، ولیّ:‌شوهر و پدر؛ مقدمه‌ای برای فهم نقش امام در جامعه)

صوت جلسه یازدهم (ادامه بحث نقش زن در خانواده و جامعه: مادری و اهمیت آن)

خلاصه بحث‌ها: ادامه مطلب خانواده عاشورایی

بازدیدها: ۱۰۵۹

ضرورت تربیت اسلامی

بسم الله الرحمن الرحیم

بنیان تربیت اسلامی توجه به این است که ما انسانها علاوه بر مهارت‌آموزی، نیازمند جدی گرفتن هدف و توجه به «آدم» بودن خویش هستیم و اساسا این توجه است که ما را در مسیر صحیح قرار می‌دهد.

سخنرانی فوق در روز جمعه ۲۵ مرداد ۱۳۹۸ (در میانه دو عید قربان و غدیر) در سیزدهمین همایش مشاوره‌ای تربیتی «شکوه همدلی» که به اهتمام مؤسسه فرهنگی قرآن وعترت انوارالزهرا در تالار فجر همدان برگزار شد
دانلود فایل سخنرانی ضرورت تربیت اسلامی

 

بازدیدها: ۳۶۴

خانواده، نقطه جدال تمدن اسلام و غرب

بسم الله الرحمن الرحیم

روز جمعه ۱۸ مرداد ۱۳۹۸ مصادف با شهادت امام محمد باقر، در یازدهمین همایش هیأت‌های محوری و برگزیده کشور، که با عنوان جامعه ایمانی مشعر هرساله گرد هم می‌آیند سخنرانی‌ای داشتم که خلاصه‌ای از به همراه فایل صوتی آن تقدیم می‌شود.

دانلود فایل سخنرانی

ادامه مطلب خانواده، نقطه جدال تمدن اسلام و غرب

بازدیدها: ۴۵۸

مسأله حجاب و نظام جمهوری اسلامی

بسم الله الرحمن الرحیم

روز شنبه (۱۲ مرداد ۱۳۹۸) در دوره آموزشی «عصر اقامه» در جمع تشکل طلبگی ربیون بحثی ارائه کردم در تحلیل اینکه:

🔹 آیا حجاب واقعا مساله ما هست یا خیر؟
🔹 دشمنان چه استراتژ‌هایی در این زمینه برای ما دارند؟
🔹 راهکار محوری برای این مساله چیست؟

شروع این سخنانم نقدی بود بر یادداشت اخیر آقای «رضا بابایی» که مدعی شده بود که حجاب نه یک حکم شرعی، بلکه یک حکم عرفی تابع محیط است و واقعا مساله نیست و سیاسیون برای بهره‌های سیاسی خود آن را مساله کرده‌اند.

دانلود فایل سخنرانی

بازدیدها: ۳۱۰

تأملی فلسفی در باب نسبت فقه و اخلاق

بسم الله الرحمن الرحیم

اصل «عدل» به عنوان یکی از اصول مذهب شیعه است که مفاد آن، باور به حسن و قبح عقلی است و لازمه این باور، قبول اعتبار گزاره‌های عقلیِ مقدم بر وحی است که پذیرش وحی هم مترتب بر آنهاست. فقها، هم مستقلات عقلیه را منبع حکم شرعی می‌دانند و هم در تقدم بخشیدن «گزاره‌های یقینی عقلی» بر «فهم خود از متون دینی» تردیدی ندارند، اما مصادیق چنین گزاره‌هایی را بسیار ناچیز می‌دانند. برخی معاصران معتقدند ازآنجاکه استنباطات فقهی عموماً به حد یقین معرفت‌شناختی نمی‌رسند، لازمه این قاعده آن است که از طرفی دایره مستقلات عقلیه، ظنون علوم جدید را هم شامل شود و از طرف دیگر، فقه باید همواره خود را با اخلاقیات مقدم بر دینداری ـ که آن را همان اخلاق سکولار می‌دانند ـ هماهنگ سازد و تمامی گزاره‌های فقهی از محک تأیید عقل سکولار بگذرد.
در این مقاله نشان داده می‌شود که این مدعا بر چه مفروضات قابل مناقشه‌ای متکی است و نه‌تنها احکام ظن در عرصه‌های مختلف را با هم خلط کرده، بلکه به مبنای اصلی دینداریِ عاقلانه (اذعان به وجود گزاره‌های «عقل‌گریز» در ساحت عقل عملی) بی‌توجه بوده و از سازوکار اعتبارات گزاره‌های تکلیفی در فقه ـ بلکه در هر نظام حقوقی ـ نیز غفلت ورزیده است. با متمایز ساختن این عرصه‌ها، معلوم می‏شود مشی عمومیِ فقها در کم‌توجهی به آنچه به عنوان گزاره‌های ظنی عقل عملی مطرح می‌شود، مبتنی بر مبانی معرفت‌شناختیِ موجهی در حوزه شناخت مسائل اخلاقی، و نسبت آنها با تکالیف شرعی بوده است.

لازم به ذکر است که این مطلب به همراه مطالبی که اکنون در مقاله «تمایز فقه و اخلاق، تاملی در یک اشتباه تاریخی» نوشته شده ابتدا در یک مقاله آمده بود که چون حجم مقاله زیاد شد با بازبینی و افزوده‌هایی اکنون به صورت دو مقاله مستقل منتشر شده است که این دو مقاله تا حدود ۳۰ درصد همپوشانی دارند. در واقع در مقاله مذکوربه طور خاص «مقدمه تاریخی» و فراز پایانی این مقاله که با عنوان «ج. حسن و قبح، اعتبارات عقل عملی و اعتبارات شارع» آمده، تفصیل بیشتری داده شده است.

برای دریافت فایل PDF مقاله از سایت فصلنامه علمی-پژوهشی آئین حکمت (شماره ۳۹) کلیک کنید

مطالعه متن مقاله ادامه مطلب تأملی فلسفی در باب نسبت فقه و اخلاق

بازدیدها: ۲۹۸

شبهه کودک‌همسری و جواز تمتع از نوزاد در فقه

بسم الله الرحمن الرحیم

مساله بالا بردن سن قانونی ازدواج با استفاده از واژه جعلی «کودک‌همسری» مدتی است در جامعه مطرح شده، و به تبع آن، برای اینکه القا کنند فتاوی فقها غیرانسانی است و در این مساله نباید به شرع مراجعه کرد، ادعا می‌کنند که فقه وقتی جواز تمتع جنسی از نوزاد را می دهد! طبیعی است که از کودک همسری دفاع کند!

دریافت محتوا در قالب فایل PDF

در اینجا می‌کوشم دو عرصه بحث را از هم تفکیک کنم و نشان دهم چگونه عده‌ای با مغشوش کردن فضای بحث علمی می‌خواهند از آب گل آلود ماهی بگیرند. ادامه مطلب شبهه کودک‌همسری و جواز تمتع از نوزاد در فقه

بازدیدها: ۳۰۰۲

نقش‌آفرینی اجتماعی زن

بسم الله الرحمن الرحیم

از آنجا که امروزه ظاهراً فمینیسم است که مهمترین مدافع نقش‌آفرینی زن در اجتماع قلمداد می‌شود، گام اول در ترسیم الگوی مطلوب از حضور و نقش‌آفرینی اجتماعی زن این است که با تصویر صحیح میدان بازی، در دام الگوی «نا-مرد سالارانه» غربی نیفتیم؛
این مطلبی بود که چندی پیش در سخنرانی‌ای با عنوان زن یا نا-مرد، مساله این است! بدان پرداختم.

گام دوم، ارائه تصویر اسلامی است؛
و برای اینکه از مواجهه سلیقه‌ای اجتناب شود باید با اصل قرار دادن محکمات، این مساله متشابه را حل کرد.

بدین منظور نشستی در روز اول ماه مبارک رمضان ۱۴۴۰ (۱۷ اردیبهشت ۱۳۹۸) در مرکز مدیریت حوزه علمیه خواهران در قم برگزار شد، و از آنجا که جمع حاضر، در جریان بحث قبل بود، محور این جلسه، ادامه بحث مذکور قرار داده شد ودر فرصت مذکور عمدتا به بیان ابعاد سلبی تصویر اسلامی (یعنی چارچوبها و محدوده هایی که در طراحی این نقش‌آفرینی باید رعایت کرد) بسنده شد؛ هرچند اشاره بسیار مختصری شد به ابعاد ایجابی؛ تا ان شاء الله در فرصتی دیگر بحث تفصیلی از ابعاد ایجابی آن نیز مطرح شود.

دانلود فایل صوتی نقش آفرینی اجتماعی زن

بازدیدها: ۳۶۹