درس‌گفتار مسأله حجاب در شبکه چهار سیما

 بسم الله الرحمن الرحیم

چندی پیش یک دوره بحثهای مربوط به حجاب در سه محور گذشته، حال و آینده را نزد جمعی از اساتید دانشگاه آزاد ارائه دادم (اینجا). «گذشته» یعنی نشان دادن اینکه وجوب حجاب برای بانوان (در محدوده غیر وجه و کفین و قدمین) در اسلام یک امر مسلم و قطعی بوده و مناقشاتی که امروزه در اصل آن می‌شود صرفا سوءاستفاده از کم‌اطلاعی مخاطبان است. «حال» یعنی نشان دادن اینکه امروزه چه تحولاتی در جهان رخ داده که مساله حجاب که بخودی خود (یعنی صرف نظر از اوضاع و احوال خاص زمان و مکان ما) یک مساله چندان مهم نبوده است به یکی از اولویتهای جهان اسلام و حتی دشمنان اسلام تبدیل شده است و معنای حجاب امروز چه تفاوتهای مهمی با معنای این در قرون گذشته پیدا کرده است. و «آینده» یعنی برای آینده حجاب چه کارهایی باید انجام شود در سه ساحت انسان‌شناختیِ رفتار (قانون) و اخلاق (تجربه زیسته) و عقاید (حیا).

آقای شاهمرادی مدیر محترم شبکه ۴ پیشنهاد داد که این بحث را مستقلا و در قالب درس‌گفتار برای شبکه چهار ارائه کنم؛ که در پاییز ۱۴۰۲ ضبط شد و از ۱۶ اردیبهشت ۱۴۰۳ از ساعت ۱۷:۳۰ به مدت هشت روز (به غیر از روز جمعه و شنبه) پخش شد. به پیوست فایل پاورپوینت این جلسات تقدیم می‌شود.

برای مشاهده فیلم هریک از قسمتها در تلوبیون روی قسمت مورد نظر کلیک کنید.

🔸 قسمت اول (حجاب در گذشته: رفع برخی شبهات)

🔸 قسمت دوم (حجاب در گذشته: ادامه رفع برخی شبهات)

🔸قسمت سوم (حجاب در حال: تحلیل تمدنی از پدیده حجاب)

🔸قسمت چهارم (حجاب در حال: تحلیل انسان‌شناختی قرآنی از پدیده حجاب) اگر نشد اینجا را کلیک کنید

🔸قسمت پنجم (حجاب در آینده: معنا و چگونگی فرهنگ‌سازی برای حجاب)

🔸قسمت ششم (حجاب در آینده: ساختارها و اقتضاءات قانون)

🔸 قسمت هفتم (حجاب در آینده: اقتضاءات قانون‌گذاری در عرصه حجاب)

🔸قسمت هشتم (ادامه بحث قانون‌گذاری در عرصه حجاب + جمع‌بندی)

بازدیدها: ۸۲۸

حجاب پس از فردا؛ نقش ما و تحولات ممکن در وضعیت حجاب در آینده ایران

بسم الله الرحمن الرحیم

در تاریخ ۲۵ دیماه ۱۴۰۲ به دعوت برگزار کنندگان جشنواره عمار بحثی داشتم با عنوان «حجاب پس از فردا» که مساله ‌اش پرداختن به تحولات ممکن در وضعیت حجاب در آینده ایران بود و نقشی که ما در این تحولات می توانیم داشته باشیم.

در واقع مبنای بحث این است که آینده را تصمیمات امروز ما رقم می‌زند و با تبیین ابعاد مختلفی که منجر به مهم شدن مساله حجاب شد و سه سطح مهم مساله حجاب توضیح دادم که چگونه اگر درک درستی از این سه سطح نداشته باشیم اقدامات ما در هرسطح ممکن است اثر سطح دیگر را خنثی کند.

برای دریافت فایل صوتی کلیک کنید

بازدیدها: ۱۲۹۵

الهیات زنانه: تأملاتی درباره تجربه زیسته و تجربه ایمانی حجاب

بسم الله الرحمن الرحیم

شنبه ۱۱ آذر ۱۴۰۲ به دعوت انجمن علمی میان‌رشته‌ای ماهاد و کارگروه مدرسی معارف اسلامی دانشکده الهیات دانشگاه فردوسی در سلسله نشست‌های الهیات کاربردی آنها شرکت کردم با موضوع الهیات زنانه (تاملاتی درباره تجربه زیسته و تجربه ایمانی حجاب).

در این نشست سعی کردم ابعادی از مساله‌ای که در نشست «ضرورت تغییر نگاه ما به مساله حجاب؛ گامی به سوی مواجهه مناسب با مساله حجاب» (به اهتمام آکادمی اخلاق‌پژوهی روشمند و انجمن علمی معارف دانشگاه شهید بهشتی) در تاریخ ۱۴۰۲/۸/۱۶ در فضای مجازی ارائه دادم را باز کنم. قبلا حجاب را در ساحت رفتار (قانون حجاب) و ساحت تجربه‌زیسته (حجاب به مثابه صیانت زن؛ حجاب به مثابه کنشگری زن مسلمان) بحث کرده‌ام. این بار خواستم آن عرصه عمیقتر از حجاب، که نامش را تجربه ایمانی حجاب گذاشتم، بیشتر باز کنم و بحث را در ساحت الهیاتی (انسان دارای فطرت الهی) بکشانم.

دریافت فایل صوتی این نشست  از اینجا

بازدیدها: ۱۷۶

تغییر افق نگاه به مساله حجاب

بسم الله الرحمن الرحیم

نشست «ضرورت تغییر نگاه ما به مساله حجاب؛ گامی به سوی مواجهه مناسب با مساله حجاب» به اهتمام آکادمی اخلاق‌پژوهی روشمند و انجمن علمی معارف دانشگاه شهید بهشتی در تاریخ ۱۴۰۲/۸/۱۶ در فضای مجازی برگزار شد.

قبلا درباره معنای مناسب حجاب در معنای تجربه زیسته حجاب (حجاب به مثابه صیانت و حجاب به مثابه کنشگری زن مسلمان) و معنای منجمد حجاب در افق ساختارها (محوریت قانون‌گذاری برای حجاب باید در افق حقوق قانون مدنی باید باشد نه حقوق کیفری) بحثهایی داشته‌ام که با کلیک روی عبارات فوق می‌توانید به آن بحثها دسترسی پیدا کنید.
در این نشست مجازی عرصه سومی را مطرح کردم که می‌توان آن را معنای تجربه ایمانی حجاب دانست؛‌ یعنی فهم مساله پوشش و لباس انسان در افق فطرت و آفرینش نخست انسانی که گره ویژه‌ای با مفهوم حیا به عنوان یک مولفه بنیادین انسانی دارد که فایل صوتی آن در ادامه تقدیم می‌شود:

دریافت فایل صوتی (تا دقیقه ۵۴ ارائه بحث است و از آن به بعد پرسش و پاسخی است که در همان فضای مجازی رخ داده است)

بازدیدها: ۳۰۹

خانواده عاشورایی

بسم الله الرحمن الرحیم

محرم امسال در بندرعباس در هیات انتظار بحثی داشتم در زمینه اینکه چگونه از واقعه عاشورا برای تقویت نهاد خانواده می‌توان بهره گرفت.

صوت شب اول محرم (اهمیت مساله عاشورا برای حل مسائل زندگی) (فایل اولیه این جلسه ناقص بود که فایل کامل در ۱۸ شهریور جایگزین شد)

صوت شب دوم محرم (چرایی بحرانی بودن وضعیت خانواده در دوره مدرن؛ تاملی در تغییر معنای شغل)

صوت شب سوم محرم (آیا ما در مقابل این تغییر چاره‌ای نداریم؟ نمونه‌ای از راهکارها در مساله شغل + تفاوت نوع نگاه دینی به خانواده)

صوت شب چهارم محرم (زن در خانواده: زن کوفی، زن غربی، یا زن مومن در الگوی حضرت زینب س)

صوت شب پنجم محرم (داشتن یا بودن؛ خودشکوفایی یا شهرت‌طلبی: حجاب یا خودنمایی؛ حجاب به مثابه پرچم؛ آرمان نهایی: عدالت یا مودت و رحمت)

صوت جلسه ششم (مفهوم حیا برای خودشکوفایی در مقابل خودنمایی + احیای واقعی حقوق زن: ظلم به زن ناشی از جهالت است، نه منفعت‌طلبی)

صوت جلسه هفتم (جدی گرفتن زن در خانواده چگونه امکان احیای حقوق او را میسر می‌کند + اگر خانواده جدی گرفته شود تمرکز بر حقوق کودک خواهد بود یا احترام والدین)

صوت جلسه هشتم (هفت سال سوم تربیت: تربیت برعهده خانواده است یا نظام؛ حضرت علی اکبر، الگویی برای تربیت جوان) (فایل اولیه این جلسه بی‌کیفیت بود که فایل باکیفیت در ۱۸ شهریور جایگزین شد)

صوت جلسه نهم (اهمیت اساسی مفهوم برادری در ارتباطات اجتماعی دینی و فهم ارتباط با ولیّ)

صوت جلسه دهم (نقش مرد در خانواده، ولیّ:‌شوهر و پدر؛ مقدمه‌ای برای فهم نقش امام در جامعه)

صوت جلسه یازدهم (ادامه بحث نقش زن در خانواده و جامعه: مادری و اهمیت آن)

خلاصه بحث‌ها: ادامه مطلب خانواده عاشورایی

بازدیدها: ۱۰۵۰

مسأله حجاب و نظام جمهوری اسلامی

بسم الله الرحمن الرحیم

روز شنبه (۱۲ مرداد ۱۳۹۸) در دوره آموزشی «عصر اقامه» در جمع تشکل طلبگی ربیون بحثی ارائه کردم در تحلیل اینکه:

🔹 آیا حجاب واقعا مساله ما هست یا خیر؟
🔹 دشمنان چه استراتژ‌هایی در این زمینه برای ما دارند؟
🔹 راهکار محوری برای این مساله چیست؟

شروع این سخنانم نقدی بود بر یادداشت اخیر آقای «رضا بابایی» که مدعی شده بود که حجاب نه یک حکم شرعی، بلکه یک حکم عرفی تابع محیط است و واقعا مساله نیست و سیاسیون برای بهره‌های سیاسی خود آن را مساله کرده‌اند.

دانلود فایل سخنرانی

بازدیدها: ۳۰۴

تبیین چارچوبی اسلامی برای سلامت روابط جنسیتی دختران

مطلبی که در ادامه می آید مقاله ای است با همبن عنوان که در شماره اول فصلنامه علمی-تخصصی اسلام و مطالعات اجتماعی (تابستان ۱۳۹۲) منتشر شده است.

دریافت فایل PDF           دریافت فایل HTML               ادامه مطلب تبیین چارچوبی اسلامی برای سلامت روابط جنسیتی دختران

بازدیدها: ۵۳۱

جایگاه حجاب در فقه و اخلاق؛ نقدی بر آراء دکتر سروش دباغ

آقای دکتر سروش دباغ (فرزند دکتر عبدالکریم سروش) چندی پیش مقاله‌ای با نام «حجاب در ترازوی اخلاق» نوشتند که خلاصه مدعایشان این بود که بی‌حجابی نه به لحاظ اخلاقی اشکال دارد و نه مصداق نقض فرمان الهی می‌باشد. این مقاله انتقاداتی را برانگیخت و ایشان مدتی بعد مقاله دومی در تبیین بیشتر مدعای خود نوشتند با نام «بی‌حجابی یا بی‌عفتی، کدام غیراخلاقی است.» در همان ایام یکی از دوستان این دو مقاله را برای بنده ارسال کرد و تقاضا کرد که تحلیل خود را درباره  آنها بیان کنم. از آنجا که شاید در این دو مقاله مهمترین استدلالهای مخالفان بحث حجاب را بتوان یافت به نظرم رسید نقد و بررسی آن میتواند بهانه‌ای باشد برای پاسخ دادن به بسیاری از انتقادات بحث حجاب؛ لذا نقدی بر این دو مقاله نوشته‌ام که در دل آن بسیاری از بحثهای پیرامون حجاب و نسبت آن با اخلاق را توضیح داده‌ام.   دريافت فايل PDF                 دريافت فايل HTML

بازدیدها: ۳۰۱۱

بررسی نظر دکتر کديور درباره حجاب شرعی

دریافت فایل PDF                دریافت فایل HTML

ادامه مطلب بررسی نظر دکتر کديور درباره حجاب شرعی

بازدیدها: ۹۳۹۱۸

مصاحبه با سايت مهرخانه درباره زن و خانواده

–     به نظر شما در حوزه زنان و خانواده جامعه ما نیازی به احیا نگاه شهید مطهری دارد؟ اگر جواب شما مثبت استٰ ویژگیهای نگاه ایشان چیست که عدم وجود این نگاه باعث ایجاد یک سری خلا هایی در این حوزه شده است؟

شهید مطهری چند ویژگی دارد که کمتر کسی از مجموع آنها برخوردار است و هنوز هم بنده کسی را نمی­شناسم که تا این حد دارای این ویژگی ها باشد . اول ایشان به مبانی اسلامی بسیار مسلط بودند دوم به نگاه های غربی بسیار مسلط بودند و عمیقا فهمیده بودند که این نگاه های غربی به دنبال چه هستند. سومین ویژگی ایشان خلاقیت قویشان است که می توانستند میان مبانی اسلامی و نگاه جدید پل بزنند. ایشان این قابلیت مهم را داشتند که می توانستند میدان بازی را تغییر دهند؛ مثلا در باب منشا دین کتابهای زیادی نوشته شده است هم غربی ها هم به انديشمندان مسلمان در این زمینه کار کرده اند. اما شهید مطهری در کتاب ادامه مطلب مصاحبه با سايت مهرخانه درباره زن و خانواده

بازدیدها: ۵۲۴