بررسی رأی ابن‏‌جنید درباره محدوده حجاب و پوشش شرعی زن مسلمان

بسم الله الرحمن الرحیم

ابن‌جنید اسکافی از علمای بزرگ شیعه در سده چهارم است که کتابی از او به ما نرسیده؛ اما برخی آرای وی در کتب فقهی نقل شده است. علامه حلی جمله‌ای از او دربارة پوشش زن و مرد مطرح کرده، و خودش توضیحی بر آن افزوده است که ظرفیت سوءتفاهم دارد، تاجایی‌که برخی از غیرمتخصصان چنین اظهار داشته‌اند که ابن‌جنید حد واجب پوشش زن و مرد در برابر دیگران را مساوی می‌داند!

در این مقاله با روش تحلیلی و با مراجعه به اقوال نقل‌شده از ابن‌جنید معلوم می‌شود که چنین برداشتی از کلام ابن‌جنید ناشی‌ از ناآشنایی با متون تخصصی فقهی بوده، و ابن‌جنید نه‌تنها درخصوص پوشش زن در برابر نامحرم، بلکه حتی در «پوشش زن در نماز» نیز چنین دیدگاهی ندارد؛ بلکه تنها تفاوت نظر وی با دیگران دراین‌باره، آن است که وی پوشش سر زن در نماز را مستحب می‌داند، با این شرط که نامحرمی وی را در حین نماز نبیند.

با بررسی نقل‌قو‌ل‌های سخن وی در کتب علامه حلی و دیگران معلوم می‌شود که آن عبارت ابن‌جنید که مورد سوءِتفاهم واقع شده، صرفاً ناظر به معنای واژه عورت بوده، و اگر حُکمی هم از آن مدنظرش باشد، همان حکم عمومی پوشش است که هم زن و هم مرد دربرابر همگان (یعنی حتی دربرابر هم‌جنس و محارم خویش) موظف به رعایت آن هستند و فتوای وی در این زمینه همانند فتوای عموم فقهای شیعه است که همگی حد واجب پوشش زن را در برابر محارم و افراد همجنس همانند حد واجب پوشش مرد می‌دانند.

این مقاله حدود یک سال قبل نگارش یافت ولی با توجه به روندهای طولانی نشر، اخیرا در شماره ۸۰ دوفصلنامه علمی‌ فقه و حقوق خانواده (۱۴۰۳) منتشر شده است که برای دریافت متن کامل مقاله می‌توانید به اینجا مراجعه کنید.

بازدیدها: ۱۱۵